Susidojki

Stowarzyszenie Twórców i Orędowników Kultury ANIMA – znane z inicjatyw o charakterze kulturalnym i edukacyjnym – w bieżącym roku po raz kolejny podjęło w swoich działaniach niełatwą problematykę społeczno-kulturową, związaną z mniejszością rusińską, deportowaną w latach 1946/47 w ramach akcji „Wisła” z obszarów historycznej Bojkowszczyzny (w obecnych granicach Polski – Bieszczady i część Podkarpacia wsch.), na tereny Warmii i Mazur.

Działania przeprowadzone w ramach projektu powiązane były z wcześniejszymi inicjatywami stowarzyszenia związanymi z pracą nad pamięcią lokalną – w tym społeczności przesiedlonych (m.in. z Wileńszczyzny i Kresów płd.- wsch. II RP).

Dzięki dofinansowaniu otrzymanemu w ramach programu Narodowego Centrum Kultury EtnoPolska. Edycja 2022, ANIMA zrealizowała cykl wydarzeń kulturalnych – koncertów tradycyjnej muzyki Bojkowszczyzny połączonych ze spotkaniami w kręgu środowisk rusińskich i ukraińskich i warsztatem muzycznym.  Były to wyjątkowe okazje zaznajomienia się z tradycjami grupy etnicznej Bojków, szczególnie zaś z historią oraz dorobkiem artystycznym bojkowskiej kapeli ludowej „Susidojki”, której poświęcona jest ta strona.

Wydarzenia odbyły się w czterech miejscowościach Warmii i Mazur zamieszkiwanych przez społeczności przesiedlone po wojnie z Bieszczad i Podkarpacia wsch.

Były to:

• Lidzbark Warmiński (18 sierpnia) – koncert i spotkanie w Oranżerii Kultury;
• Banie Mazurskie (20 sierpnia) – koncert i spotkanie w ramach corocznego przeglądu Barwy Kultury Ukraińskiej;
• Kętrzyn (17 września) – koncert, spotkanie i warsztaty muzyczne w Muzeum im. W. Kętrzyńskiego w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa;
• Kruklanki (18 września) – koncert i spotkanie w Ośrodku Kultury Gminy Kruklanki.

Koncerty prowadzone były w formie swobodnego, serdecznego spotkania miłośników muzyki tradycyjnej – w tym wywodzących się z diaspory rusińskiej i ukraińskiej oraz ich sąsiadów. „Okraszone” były opowieściami o tradycjach i historii, a także wspólną, niejednokrotnie bardzo wzruszającą wymianą wspomnień starszych osób, pamiętających dawny zespół „Susidojki” i przedwojenną Bojkowszczyznę. Przeradzały się one we wspólne śpiewanie pieśni zapamiętanych z rusińskich i ukraińskich domów rodzinnych.

Wszystkim wydarzeniom towarzyszyła wystawa archiwalnych fotografii oraz prezentacja artefaktów z bieszczadzkiej ojcowizny Bojków. W zbiorach nestorów zespołu „Susidojki” zachowało się niewiele pamiątek i świadectw kultury Bojkowszczyzny, ale są wśród nich prawdziwie cenne – jak przedwojenne fotografie rodzinne z bieszczadzkich Terki i Bukowca, czy przedmioty w rodzaju tradycyjnego stroju kobiecego Bojków, wykonanego i wyhaftowanego niemal sto lat temu przez Zofię Hodowaniec – śpiewaczkę i założycielkę zespołu „Susidojki” (https://susidojki.pl/fotografie/). Pozostają one wspaniałym świadectwem istnienia bogatej kultury bojkowskiej. Niestety, nieobecnej już na współczesnej mapie kulturowej Polski.

Zachęcamy do wysłuchania audycji Anny Minkiewicz-Zarem(Radio Olsztyn) zrealizowanej w Muzeum im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Kętrzynie: https://radioolsztyn.pl/z-bieszczad-na-mazury-zapomniane-dzwieki-bojkowszczyzny/01658417

Partnerami i współorganizatorami wydarzeń były lokalne środowiska rusińskie oraz ukraińskie, działające także formalnie w  ramach Związku Ukraińców w Polsce, a także miejscowe ośrodki kultury. Wydarzenia odbywały się pod patronatem Radia Olsztyn.

Zadanie dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury EtnoPolska. Edycja 2022 oraz ze środków Samorządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego